Με το νέο νομοσχέδιο δημιουργούνται σημαντικές τομές, επανακαθορίζεται το πλαίσιο σχετικά με την εκτροφή, την αναπαραγωγή και την εμπορία των ζώων συντροφιάς, ενώ αποκτούν κεντρικό ρόλο οι δήμοι.
Γράφει ο Βασίλης Γουλιέλμος
Ψηφίστηκε στις 18 Σεπτεμβρίου από την ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τα ζώα συντροφιάς. Επι της αρχής και επί του συνόλου του νομοσχεδίου, υπέρ τάχθηκαν οι βουλευτές της συμπολίτευσης και κατά οι βουλευτές της αντιπολίτευσης. Σε σειρά, ωστόσο, επιμέρους άρθρων καταγράφηκαν ευρύτερες πλειοψηφίες, κυρίως από βουλευτές της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και του Κινήματος Αλλαγής. ΣΥΡΙΖΑ και Κίνημα Αλλαγής στήριξαν τις 21 από τις συνολικά 55 ρυθμίσεις και τροπολογίες του τελικού κειμένου.
Το σημαντικότερο στοιχείο του νέου νομοθετικού πλαισίου είναι η δημιουργία του Εθνικού Μητρώου και των Υπομητρώων, πιο συγκεκριμένα:
Ιδρύεται Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ). Μια διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση καταγραφής των ζώων συντροφιάς η οποία θα τηρείται στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Στο ΕΜΖΣ θα περιλαμβάνονται τα κάτωθι υποΜητρώα:
(α) ΥποΜητρώο Καταγραφής και Παρακολούθησης Ζώων Συντροφιάς.
(β) ΥποΜητρώο Φιλοζωικών Σωματείων και Οργανώσεων όπου καταγράφονται όλα τα αναγνωρισμένα και νομίμως λειτουργούντα φιλοζωικά σωματεία και οι φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με έδρα στην Ελλάδα ή με έδρα σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
(γ) ΥποΜητρώο Καταφυγίων Ζώων Συντροφιάς όπου καταγράφονται όλα τα καταφύγια ζώων συντροφιάς που διατηρούν οι δήμοι, οι διαδημοτικοί σύνδεσμοι δήμων και οι διαδημοτικές συνεργασίες, τα φιλοζωικά σωματεία και οι φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του υποΜητρώου της περ. (β), καθώς και ιδιώτες φιλόζωοι, εφόσον τα καταφύγια είναι αδειοδοτημένα ή πληρούν τις προδιαγραφές των άρθρων 28 και 29.
(δ) ΥποΜητρώο Επαγγελματιών και Ερασιτεχνών Εκτροφέων όπου καταγράφονται οι επαγγελματίες και ερασιτέχνες εκτροφείς σκύλων και γατών.
(ε) Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς όπου καταχωρούνται όλα τα αδέσποτα προς υιοθεσία ζώα με το όνομα, τη φωτογραφία, την περιγραφή, τα στοιχεία του υπεύθυνου προς υιοθεσία και λοιπά στοιχεία.
(στ) ΥποΜητρώο Εθελοντικής Αιμοδοσίας Ζώων Συντροφιάς όπου καταγράφονται οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς που επιθυμούν εθελοντικά να συνεισφέρουν στις Τράπεζες Αίματος που λειτουργούν για τα ζώα, καθώς και τα ζώα συντροφιάς που διαθέτουν για εθελοντική αιμοδοσία.
(ζ) Αποθετήριο διαβατηρίων που διανέμονται από τον Πανελλήνιο Κτηνιατρικό Σύλλογο στους εξουσιοδοτημένους κτηνιάτρους με σκοπό τη διάθεσή τους στους ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς.
Οι δύο επιλογές των ιδιοκτητών
Πλέον, οι ιδιοκτήτες ζώων συντροφιάς (σκύλος ή γάτα) είναι υποχρεωμένοι, εντός έξι μηνών από την απόκτηση του ζώου τους, να το στειρώσουν αποκλειστικά σε κτηνίατρο, εφόσον το κατοικίδιο είναι άνω του ενός έτους.
Εναλλακτικά, μπορούν να παρακάμψουν αυτή τη διαδικασία, πληρώνοντας 150 ευρώ για κάθε ζώο, έναντι παραβόλου, προκειμένου να αποσταλεί δείγμα γενετικού υλικού (DNA) του ζώου στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού Ζώων που προβλέπεται να συσταθεί στην Ακαδημία Αθηνών. Από τα εργαστηριακά ευρήματα θα μπορεί να εντοπίζεται ο γεννήτορα του κατοικίδιου και εν συνεχεία ο ιδιοκτήτης του, ο οποίος στην περίπτωση που εγκαταλείψει το κατοικίδιο, θα βρεθεί αντιμέτωπος με όλες τις προβλεπόμενες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.
Το μείζον ζήτημα της στείρωσης και τα πρόστιμα
Η υποχρέωση του ιδιοκτήτη για στείρωση του δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς εφόσον είναι σκύλος ή γάτα, εντός έξι μηνών από την απόκτησή ή για αποστολή δείγματος γενετικού υλικού τίθεται σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2022. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ο ιδιοκτήτης θα κληθεί να πληρώσει πρόστιμο 1.000 ευρώ, το οποίο επιβάλλεται από την 1η Σεπτεμβρίου 2022. Σημειώνεται πως η προθεσμία μπορεί να διαφοροποιείται, ανάλογα με τη φυλή του ζώου και άλλα ειδικά χαρακτηριστικά του, μετά από εμπεριστατωμένη γνωμάτευση κτηνιάτρου.
Στις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών εντάσσεται και η σήμανση και η καταγραφή του ζώου στο Εθνικο Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ), εφόσον αυτό είναι σκύλος ή γάτα, πριν το ζώο εγκαταλείψει τον τόπο γέννησής του και οπωσδήποτε εντός προθεσμίας δύο μηνών από τη γέννηση του.
Η συλλογή δείγματος γενετικού υλικού και η αποστολή του στο Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάνυσης Γενετικού Υλικού θα γίνονται αποκλειστικά από κτηνίατρο, μέλος του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου.
Η υποχρέωση του ιδιοκτήτη για στείρωση του δεσποζόμενου ζώου συντροφιάς εφόσον είναι σκύλος ή γάτα, εντός έξι μηνών από την απόκτησή ή για αποστολή δείγματος γενετικού υλικού τίθεται σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2022.
Ο ιδιοκτήτης είναι υποχρεωμένος να καταβάλει στον κτηνίατρο, επιπλέον, και τα έξοδα αποστολής του δείγματος γενετικού υλικού, τα οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 10 ευρώ. Το ποσό του παραβόλου θα αποδίδεται κατά 40% στο ΙΙΒΕΑΑ για την κάλυψη των εξόδων λειτουργίας του Εργαστηρίου, κατά 10% στον κτηνίατρο που έλαβε το γενετικό υλικό και κατά 50% μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών στους δήμους για την υποστήριξη δράσεων για την ευζωία των αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Τα κίνητρα και ο ρόλος των δήμων
Κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή του νέου πλαισίου έχουν οι δήμοι της χώρας. Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος «Άργος», προγραμματίζεται η χρηματοδότηση των δήμων με 40 εκατ. ευρώ για την κατασκευή καταφυγίων και την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού, καθώς και πρόσθετη χρηματοδότηση 15 εκατ. ευρώ, ετησίως για την κτηνιατρική φροντίδα των ζώων συντροφιάς, τη σήμανση και τη στείρωση των αδέσποτων και συναφείς δράσεις.
Έτσι, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, οι δήμοι δύνανται να παρέχουν κίνητρα, προκειμένου να ενθαρρύνουν τη σήμανση και καταχώρηση στο ΕΜΖΣ των σκύλων και των γατών, τη στείρωσή τους, καθώς και την υιοθεσία αδέσποτων ζώων, είτε μέσω διατακτικών («voucher») στους δημότες ή κατοίκους τους ή άλλων αντίστοιχων κινήτρων είτε με μείωση των δημοτικών τελών ανά έτος κατά ανώτατο ποσοστό έως 10% για τους ιδιοκτήτες στειρωμένων, σημασμένων και καταχωρημένων στο ΕΜΖΣ ζώων.
Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης επιθυμεί να αποχωριστεί το ζώο συντροφιάς του υποχρεούται να γνωστοποιεί την πρόθεσή του αυτή στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου του τόπου της μόνιμης κατοικίας του προκειμένου, με μέριμνα του δήμου, να αναρτηθεί προς υιοθεσία στην Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς για χρονικό διάστημα δύο μηνών, εφόσον πρόκειται για σκύλο ή γάτα. Στη συνέχεια, και εφόσον δεν βρεθεί νέος ιδιοκτήτης, το παραδίδει αποκλειστικά στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου αυτού με την υπογραφή σχετικής υπεύθυνης δήλωσης και καταβολή ποσού 300 ευρώ για την παράδοση, εφόσον είναι σκύλος, ή 100 ευρώ, εφόσον είναι γάτα ή άλλο ζώο συντροφιάς.
Με τις υπόλοιπες διατάξεις του νομοσχεδίου, επανακαθορίζεται το πλαίσιο σχετικά με την εκτροφή, την αναπαραγωγή και την εμπορία ζώων συντροφιάς με τη λειτουργία και εγγραφή επιχειρήσεων στο οικείο Υπομητρώο του Ε.Μ.Ζ.Σ., οι υποχρεώσεις εκτροφέων και ιδιοκτητών καθώς επίσης και οι υποχρεώσεις και οι αρμοδιότητες των δήμων για τα αδέσποτα ζώα, οι οποίοι στο εξής υποχρεούνται:
- να διαθέτουν εφεξής ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα διαχείρισης των αδέσποτων ζώων, με τον αναγκαίο προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων για την υλοποίησή του και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης,
- να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση, με κατάλληλο τρόπο, των αναγκών φιλοξενίας, προσωρινής διαμονής, περίθαλψης και εν γένει φροντίδας των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, είτε με τη δημιουργία και λειτουργία τουλάχιστον ενός καταφυγίου από τους ίδιους τους δήμους ή στο πλαίσιο συνεργασίας με άλλους δήμους ή ως μέλος συνδέσμου δήμων, είτε μέσω της συστηματικής συνεργασίας με φιλοζωικά σωματεία ή φιλοζωικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις (εξαιρούνται οι δήμοι κάτω των 3000 κατοίκων)
- να διασφαλίζουν, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, την αποτελεσματική παροχή των αναγκαίων κτηνιατρικών υπηρεσιών από κατάλληλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
Ο κεντρικός ρόλος των Δήμων στην εφαρμογή του νέου πλαισίου θα υποστηριχθεί από το πρόγραμμα «Άργος», προγραμματίζεται η χρηματοδότηση ύψους 40 εκατ. ευρώ για την κατασκευή καταφυγίων και την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού, καθώς και πρόσθετη χρηματοδότηση 15 εκατ. ευρώ, ετησίως για την κτηνιατρική φροντίδα των ζώων συντροφιάς, τη σήμανση και τη στείρωση των αδέσποτων και συναφείς δράσεις.
Νέο μητρώο παραβατών για κακοποιητές ζώων
Παράλληλα, διευρύνεται η λίστα με τις πράξεις που περιλαμβάνονται στη διάταξη περί κακοποίησης ζώων, ενώ εισάγονται νέα αυστηροποιημένα πρόστιμα για τις εν λόγω παραβάσεις. Οι καταγγελίας για αυτά τα περιστατικά θα μπορούν να αναρτώνται σε ειδική ψηφιακή εφαρμογή και ιστοσελίδα. Το νέο μητρώο παραβατών θα συμπεριλαμβάνει και όλους όσοι κακοποιούν ζώα, ακόμα και εάν αυτά δεν είναι ζώα συντροφιάς και είναι ζώα εργασίας.
Το νέο μητρώο παραβατών θα συμπεριλαμβάνει και όλους όσοι κακοποιούν ζώα, ακόμα και εάν αυτά δεν είναι ζώα συντροφιάς και είναι ζώα εργασίας.